Themadossier: Gezond ouder worden

Met het stijgen van de leeftijd treden er grote veranderingen op in de darmmicrobiota. Zo neemt de diversiteit af ten koste van sommige gunstige micro-organismen. Ook externe factoren zoals voeding, medicijngebruik en woonomgeving spelen een belangrijke rol. Welke voedingsadviezen kun je geven en is er een rol weggelegd voor pre- en probiotica?

Spreker: Monica van Brenkelen, kwaliteitgeregistreerd diëtist bij Yakult Nederland
Duur: 60 minuten
Geaccrediteerd (1 punt) door: ADAP (diëtisten), KRM, KABIZ (leefstijlcoaches), BGN en V&VN

Stoelgangproblemen komen op elke leeftijd voor, maar vooral bij ouderen is er sprake van een hoge prevalentie. Een veranderde samenstelling met een minder diverse darmmicrobiota, als gevolg van onder andere veroudering en (poly)farmacie, spelen hierbij een grote rol. Als ondersteuning van de darmmicrobiota is er een groeiende interesse voor de toepassing van probiotica. In deze special zoomen we in op verschillende onderzoeken naar stoelgangproblemen en het effect van probiotica.

Een rijke, diverse darmmicrobiota draagt bij aan een robuuste gezondheid. Door een grote diversiteit kan de darmmicrobiota beter omgaan met invloeden van buitenaf, zoals infecties, medicijngebruik en voeding. Het aanpassingsvermogen van de darmmicrobiota verandert door veroudering, wat kan leiden tot een kwetsbaardere gezondheid. Je leest in de special hoe de darmmicrobiota gedurende het leven verandert en welke invloed voeding, leefomgeving en medicatie kunnen hebben op de bacteriële samenstelling van de darmen.

Obstipatie is meestal een aandoening van de motorische activiteit van de dikke darm. De connectie met de darmmicrobiota ligt niet alleen in het feit dat bij mensen met obstipatie veelal lagere aantallen van lactobacillen en bifidobacteriën worden gevonden (Khalif et al. 2005). Ook de samenstelling van de microbiota lijkt nauw samen te hangen met de peristaltiek van het maag-darmkanaal (Barbara et al. 2005). En ook de productie van korte keten vetzuren (door darmbacteriën) en het metabolisme van galzuren zijn bijvoorbeeld belangrijk voor het verlagen van de pH in het darmlumen en bij het stimuleren van de darmbeweging.

Een review van 21 studies met probiotica bij in totaal 2656 proefpersonen met obstipatie liet gunstige resultaten zien: de frequentie van de stoelgang en de transittijd in de darmen waren significant verbeterd door suppletie met voornamelijk lactobacillen of bifidobacteriën (Miller et al. 2017).

Er zijn ook onderzoeken met de Lactobacillus casei Shirota (LcS) uitgevoerd bij het Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) en bij mensen met obstipatie, zowel klinische als fundamentele/mechanistische studies. Daarnaast zijn er enkele interessante, klinische studies die aantonen dat de LcS positieve effecten heeft op de consistentie van de ontlasting en de transittijd.

 

Aoki et al. 2014, Cassani et al. 2011
Koebnick et al. 2003,
Mazlyn et al. 2013,
Sakai et al. 2015,
Tsuji et al. 2014
Krammer et al. 2011
Sakai et al. 2011, van den Nieuwboer 2015