Uitgelicht: Probiotica

Probiotica worden ook wel ‘goede bacteriën’ genoemd. De officiële definitie gaat een stukje verder: probiotica zijn levende micro-organismen die, wanneer geconsumeerd in voldoende aantallen, een gezondheid bevorderende werking op de gastheer hebben. Deze definitie is in 2002 vastgesteld door een groep van experts van de ‘Food & Agriculture Organisation (FAO) van de Verenigde Naties en de World Health Organisation (WHO).In de FAO/WHO richtlijnen staat verder:

Probiotische bacteriestammen moeten uiteraard veilig zijn.
De effecten van probiotica zijn stam-specifiek. Vandaar dat het verplicht is de volledige bacterienaam op de verpakking van een product met probiotica te vermelden.
Probiotische producten moeten op een goede manier geproduceerd worden waarbij wordt voldaan aan alle verplichte certificeringen, kwaliteitseisen en houdbaarheidsdatum.
Er moet een minimum aantal levende bacteriecellen vastgesteld zijn aan het einde van de houdbaarheidsdatum.

Toepassingen
De toepassing van probiotica is de afgelopen jaren enorm toegenomen en beperkt zich niet tot producten voor consumptie, maar bijvoorbeeld ook voor gebruik op de huid. De meeste probiotische producten werken echter via de darmen. Van een goed probioticum zijn meerdere klinische studies beschikbaar, waarin de overleving van de stam door het maagdarmkanaal is bevestigd. Een bekende methode om dit aan te tonen is het tellen van levende bacteriën in feces van proefpersonen die gedurende een bepaalde periode een probiotische product genomen hebben.

In de definitie van probiotica wordt gesproken over ‘voldoende aantallen’. Om er zeker van te zijn dat je een kwalitatief goed product kiest, heeft de International Scientific Association of Probiotics and Prebiotics (ISAPP) de belangrijkste adviezen op een rij gezet:

De aantallen bacteriën in een product worden vermeld in CFU (Colony Forming Units) oftewel KVE (KolonieVormende Eenheden).
Kies een product waarop staat hoeveel levende bacteriën er aan het einde van de houdbaarheidsdatum inzitten. Omdat het aantal cfu’s kan afnemen tijdens de bewaarperiode is alleen het noemen van het aantal bacteriën ten tijde van de productie niet voldoende.
Er is geen vastgestelde minimale dosis voor een (algemeen) effect. Het is aan te raden de dosering of gebruikseenheid aan te houden waarvan uit klinisch (humaan) onderzoek is gebleken werkzaam te zijn.

Niet alle probiotica zijn hetzelfde. Niet alleen verschillen de eigenschappen per bacteriestam ook de productformulering en dosering spelen een rol bij de effectiviteit van een probioticum.

WHO/FAO Joint Working Group (2002) – guidelines for the evaluation of probiotics in food
International Scientific Association of Probiotics and Prebiotics
World Gastroenterology Guidelines (2011)
Hill et al. (2014) Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology 11:506-514www.ISAPP.net